MUTASYON ÇEŞİTLERİ

1.Fenotipte kendini gösteren mutasyonlar (Görülebilir mutasyonlar): Bir mutasyon dominant ise birinci dölde hemen kendini gösterecektir. Görünür mutasyonların çoğu çekiniktir, bu durumda birkaç döl sonra görülebilir. Daha doğrusu ana-babanın ikisinde de çekinik gen varsa, oğul dölde bu çekinik mutasyon açığa çıkar.

        a)Yararlı mutasyonlar: Bireyin yaşama ve üreme şansını arttıran mutasyonlardır.

        b)Zararlı mutasyonlar: Canlıların hayatsal faaliyetlerini olumsuz yönde etkileyerek, yaşama ve üreme şansını azaltan mutasyonlardır.

        c)Letal (öldürücü) mutasyonlar:Bu mutasyonlar embriyonik dönemde öldürücü etki gösterebilir. Bazıları dominant olup, hemen kendilerini gösterirler. Çekinik olanlar ise sonraki döllere taşınabilir ancak homozigot halde öldürücü etkileri görülür.

2.Fenotipte kendini göstermeyen mutasyonlar (Nötral mutasyonlar): Mutasyonların pek az bir kısmı bireye yaşam savaşında yararlar sağlayabilir. Bir kısmı da meydana geldiği zaman süreci içinde, bulunduğu canlıya ne yarar ne de zarar sağlar. Belki de değişen çevre koşulları bu mutasyonları olumlu ya da olumsuz kılabilir.

Mayoz bölünmede gerçekleşen ayrılmama ve başka bazı durumlarda ortaya çıkan mutasyonlardır.

Canlının kromozom sayısı artar veya azalır.

2n-1, 2n+1, 2n-2, 2n+2 gibi kromozom sayısına sahip bireyler bu yolla oluşur.

Bir genin yapısındaki nükleotidlerin değişmesi,

kaybolması yerine yanlış nükleotid bağlanması gibi durumlarla ortaya çıkar.

Canlı için hayatsal önem taşıyan bir gendeki böyle değişmeler canlının ölümüne de sebep olabilirler.

Kromozomlar üzerinde dizilmiş bazı genlerin kaybolması,

koparak başka bir kromozoma yapışması,

aynı yere ters dönüp yapışması,

diğer kromozomdaki genle yer değiştirmesi

(krossing-over) gibi durumlardır.

Mutasyonlar genel olarak zararlı ve öldürücüdürler.

Kalıtsal olabilmeleri için; üreme hücrelerini etkilemeli,

ya da gelişmenin erken döneminde gerçekleşmelidirler.